San Xoán

Seguramente a de San Xoán é a miña noite preferida desde hai moitos anos. Gústame esta tradición das lumeiradas e aínda me soprendo da imaxe das praias de Riazor e Orzán ardendo. Auga, terra, lume e aire fúndense nesta noite meiga na que queimamos o malo e o vello para entrarmos purificados no verán. A súa orixe é incerta, aínda que moitos estudosos a sitúan na prehistoria. Logo o cristianismo tratou de apropiarse dela. Algunhas tradicións deste día, que recollín por internet:
-As herbas de San Xoán: Teñen nesta data a súa máxima capacidade curativa. Hai que collelas, poñelas nun caldeiro con auga e deixalas a ceo aberto para que reciban o orballo da noite. Ó día seguinte, toda a familia debe lavarse con esta auga milagreira.
-As lumeiradas: Saltar ou 'salvar' o lume é a máis coñecida. Sempre ten que ser un número de veces impar e dun lado para o outro. Ten propiedades purificadoras e mesmo casamenteiras.
-O ovo: Ás doce en punto da noite cáscase un ovo e déitase nun vaso de auga que se deixa a ceo aberto ata o mencer. Pola maña vaise ver o ovo e a forma que tomou: ás veces un barco, outras unha capela... e polo que alí se ve adivíñase a sorte que se ha ter no ano.
-As nove ondas: o carácter purificador, e tamén fecundador, das augas ponse de manifesto na tradición do baño das nove ondas, de forte tradición na praia da Lanzada. Ademais de ser un rito menciñeiro e curativo do meigallo, é tamén un rito de fecundidade que fai concebir ás mulleres esteris. Hanse bañar compretamente en coiro (segundo outros, en camisón) e as ondas que en realidade teñen valor, segundo a lenda, non son nove sinón sete. Cóntanas de dúas a nove, contando as nove para colleren a onda grande, mais, en realidade, son sete as que toman.
-Andar ás cancelas: Xosé Carlos Villaverde explica que "a medida que a fogueira se vai extinguindo, a mocidade forma pandillas que saen a atracar as rúas, para que non pase ninguén. Recorren barrios e parroquias entre cantos e berros acompañados polo ruído de tarteiras vellas e outros cacharros. O propio da noite era 'andar ás cancelas'. Pero tampouco quedaban atrás os carros, xugos, chalanas, arados, e mesmamente se metían co gando recollido na corte. Pola mañá seguinte era doado ir ó adro da parroquia a busca-la cancela que faltaba do seu sitio".

¿Coñeces ti algunha máis? Pois participa. Por certo, hai unha enquisa á dereita sobre a posibilidade de que San Xoán sexa día festivo en Galicia.

Fotografías extraídas de La Voz de Galicia.